jeudi 17 janvier 2008

D taqbaylit neγ d tabṛebṛit ?


Azul fella-wen !

Tanmirt-ik à Ğamal, imi d-skefle kra tiktiwin akk-nni, i tid n tidett. D amenzut, akk-n fehmeγ, tezmme Ferhat s wezggen n wawal (à demi-mots akk-n qqaren s tumit) imi amussu f yella d aqqeru ur yesxdam ara ddeqs taqbaylit, neγ yesexdam drus mai, deg alγuyen akk d yinawen-innes. Tidmi-iw, tzemre ad t-id-inni war akukru, d akk-n amussu n timanit ur yesqdac ara taqbaylit, ur tt-yesidir ara metwal tigawt-is, neγ ur s-yefka ara i taqbaylit azal is-yefka deg uayer (statut) s-d-ihegga i tmurt n Leqbayel, ma yewwi-d wass ad tuγal tadsimant : bγiγ ad d-inniγ Taqbaylit d tutlayt tunibt. Γaf akk-n walaγ, d teswiεt-agi, aseneb n teqbaylit, mačči di lkaγe -war ccek ad yass wass-is-, tura, aseneb d asexdem n tmeslayet di tudert n yal ass. As-d-alsaγ, i tikkelt nien, tagi d tidmi-iw kan, amussu n MAK, d lwağeb fella-s ad tt-isexdem d tutlayt-is tamezwarut send taumit, send taglizit, send taεrabt. Ur d-heddr-eγ ara γaf ikubar isertiyen am RCD, d FFS, ... d tamacahutt nien, fiel ma nuγal-ed γar-sen, acku ulac d acu ar ad-nesali ! Feraγ s tavidyut-a n userbe n yixef useggas imaziγen sγu Ferat. Mennaγ, d tin ar ad-yelddin tawwut i teqbaylit deg umussu n MAK i wussan imaynuten deg ubrid γar sdat.

Tikti tis snat, a mass Benεuf, turez γar tmenzut, mazal-aγ kan din di teqbaylit neγ tamaziγt akk-n ik-yehwa semi-yas, si pa an publam, acku leslak, af akk-n walaγ ad yekk seg aric-is ameqqran seg Tutlayt. Taneggarut-a, ur telli kan d allel akk-n anemeslay, anem-baddal isalen waygara-nneγ, d ay-n mu γaren tawuri n taywalt (Fonction de communication). Taqbaylit d awal, d idles, d aγref, d amezruy, d tasekla, d taγerma, d tugdut, ... Nekk, win yi-cban, umneγ d akk-n tella tewwurt sya, d abrid yesuffuγen. Amedya, exer leğnas yesεan tisekliwin meqqren, tugett deg-sen aten-tafe iγerfan meqqren. U yerna, yehwayaγ neγ ur aγ-yehwi, ur tezmire ara att-ue s lebεid m’ ur iea ara lsas-ik, u lsas d tutlayt tayematt. Ahat s teqbaylit-a dγa, ar nεawed almad amek ar nemeslay s leεqel, war leεya, war reggmat, γas ma nemgarad mli tiktiwin, ass-nni anemyeεqal waygara-nneγ . Ahat s teqbaylit diγen ar anaf d acu nettnadi, d acu i d iswi-nneγ.

Ma d tamsalt n Fansa neγ iumyen s umata (yeεni ay isurfen wid/ tid ur nesttahel) umnnen s yiwen wansay (principe) : « aareb d urraz ibaγuren-nsen di ddunit». Alu, nekkni s imaziγen ur sen-nekcim sya ur sen-neffiγ sya, γar γursen d aεraben akk-n nella, yehwayaγ kan nettewiwi. Kra yeqbayliyen dagi di Fransa, iemlen m’ ar ten-id-isteqsi uumi neγ taumit asen-yinni n wansi-ten : Je suis Kabyle (Yettusema mgal Aεraben) ! Am akk-n, m’ ar as-tini d aqbayli wisen d acu yerrnan. Tibbin-nnaγ, emmel-nnaγ, ah ! ... Wellah ar ulac d acu ar ad d-ninni ! Neγ kra ah ! Ma εezza-s, m’ ad yesεu aqcic/ taqcict as-isemi Rayan, Albert, Laetitia... aneggrim a taγdiwt ! Nwan ma beddlen isem, d ay-n uγalen d iumyen ; deg uqqadum (γer uumi) aεrab, d aεrab welleh amer ad tawwe ur riγ ara sani. D awezγi uffiγ aumi isema i mmi-s Qasi, Σmer neγ Ameyan ! Tzemre ad d-inni d mmi-s/lelli-s, akk-n yebγu isemi-yas, γur-es tilleli. D tidett, maεni, annect-a, gar way-n d-isbegnen azal nefka iyi-iman-nneγ ... acal neqqer iman-neγ, i bγiγ ad d-inniγ. Wagi, i wakk-n ad d-rreγ γaf umur deg usteqsi-nni-inek à Ğamal, tamuγli-nneγ γaf yiman-nneγ akk tmeslayt-nneγ yiwet, akk-n neqer iman-nneγ i neqer tutlayt-nneγ. [er diγen aris yura Akli Kebaïli d Kamal Naït-Zerrad i γriγ deg yiwen unemager]. Niγ-ak, nesewseε, neẓḍem-ed assm’ akk-n nettnaγ magal tiseεebt, deg ubrid, taqbaylit nzegl-itt, nebbec γaf trumit, nebγa ad nuγal d iumyen u aten-nedipassi
di tmeslayt-nsen, ad nuγal d iumyen ugar iumyen ! Walli, d amedya, ad nehder kan γaf ay-n newala, iγefan akk d-yettass-sen γer Fransa, m’ar ahedden taumit, hedentt akk-n sen-yefka ugerjum-nsen, maca, nekkni, anneḥṛes iman-nneγ akk-n anehder taumit am iumyen, akk-n ad anesεu « laxon » am iumyen, as-tini ttasaben-aγ. Ur d-nniγ ara diri, ma thedde taumit, neγ taglizit, neγ tacinwatt akk-n yelha, maεni bγiγ kan ad sbegneγ annect nefka azal i yiman-nneγ d tutlayt-nneγ. Ala aderγal ur nettwali yara, neγ ur yebγi yara ad iwali cceγl-agi, acku ma yelli-d allen-is ad yeffeγ leεqel, ad yarrew tifkert neγ ad yewwet ṭṭaglal.

Ma d Fansa yerran iman-is ur aγ-tessin ara, nekkni yellan dagi kan akk yides aqlaγ γaf yimmi n wuccen ! war ccek, tessnaγ ugar ay-n nessen iman-nneγ...

Asirem ahat ad yekk deg tsuta-yagi yeγran tamaziγt di lakul...

Sureft-yi ahat suget aṭṭas awal fella-wen .


D tiririt i yizen n Ğamal Benεuf deg usmel imyura.net


2 commentaires:

yiwenuyirat a dit…

Azul fell-ak, ula d nekk liγ ablog, attan tansa-s:http://yiwenuyirat.blogspot.com/

Aclim d ibbwi wadu a dit…

Ak yafu Ṛebbi a wa ! Isaffen qquren, tiregwa qlilit. Aman ttudert, taqbaylit ttudert. Abrid iban.